İnsan Görünümlüler

İnsan nedir? TDK’ ya göre insan; “Toplum hâlinde bir kültür çevresinde yaşayan, düşünme ve konuşma yeteneği olan, evreni bütün olarak kavrayabilen, bulguları sonucunda değiştirebilen ve biçimlendirebilen canlı” demekmiş.

Bu aralar benim en çok önemsediğim kısım “düşünme yeteneği” denilen kısmı. Benim ilkokul zamanlarımda insanı hayvanlardan ayıran en önemli özellik düşünebilmesi denirdi. Hatta o dönemlerde “Evrim Teorisi” Türkiye’de çokça tartışıldığı için “İnsan düşünebilen bir hayvandır!” söylemi de çok yaygındı. Şimdi de keşke yaygın olsa. En azından insanlara düşünebildiklerini hatırlatmış olurdu.

İnsanı insan yapan nedir gerçekten?

TDK’ nın açıklamasındaki kültür, evreni bütün olarak kavrayabilmek, bulgular sonucunda değiştirebilmek gibi aşamalara gelene kadar daha çok yolumuz var. En başta düşünmüyoruz bir kere. Düşünmeyince gerçekten hayvandan ne farkımız kalıyor? Böyle söyleyince zoruna gidiyor bazılarının. Bu yaptığım eleştiriyi de düşünmediği için hemen bana hayvan mı diyorsun diye tepki veriyor. Hayır! Oku şimdi bak örnekler vereyim biraz.

Mesela bir kediyi köşeyi sıkıştırın ne yapar? Tırnaklarını çıkartır ve saldırır değil mi? Peki biz ne yaparız? Biz de saldırırız kendimizi korumak için değil mi? Buna içsel bir dürtü diyelim. Korunma güdüsü.

Peki yoldan geçen rastgele bir insanın elinde zehirli bir yiyecek olsun ve rastgele bir kediye bunu versin. Kedi ne yapar? O yemeği hemencecik orada yer. Peki biz ne yaparız? Düşünürüz. Bu yiyeceği bana neden verdi? İçinde bir şey mi var? Ya başıma bir şey gelirse?

Geldiğimiz noktada durum pek öyle değil.

Şimdi verdiğim örneği biraz daha derinleştireyim. Tanımadığınız birisi yemek verdiğinde başıma bir şey gelirse diye düşünüyoruz ama ya tanımadığımız biri çıkartıp para verirse? Üzerine kaç kişi düşünür bunu alırsam başıma ne gelir diye?

Bu örnek de olmadı mı? Şöyle bir örnekler vereyim o zaman. Kaç kişi servis edilen bir haberin doğruluğunu düşünüyor? Hepimiz bir yerlerde çalışıyoruz. Peki kaç kişi işini yaparken ben bu işi daha iyi nasıl yaparım diye düşünüyor? Kaç kişi bir adaletsizliğe tanık olduğunda bu neden oluyor diye düşünüyor?

Daha çarpıcı örnekler de vereyim. Kaç kişi dizilerde, filmlerde hatta ve hatta reklamlarda şiddetin, eşitsizliğin, cinsiyetçiliğin empoze edildiğini düşünüyor?

Yolda geçerken rastgele yiyecek verilen kediden farkımız kalmadı mı yoksa?